اشتباه در کوددهی برای هر دوره میتواند اثربخشی کودها را کاهش دهد؛ به همین دلیل یک جدول کوددهی هندوانه را به کمک کارشناسان کشاورزی تهیه کردهایم که شما هندوانه کاران را در انتخاب بهترین کود برای هر دوره از رشد راهنمایی میکند. پیشنهاد میکنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا محصولتان خیلی سریع در بازار به فروش برسد و به سوددهی برسید.
کاربرد برنامه تغذیه هندوانه چیست؟
برای آن که با دید بهتری به سراغ برنامه کوددهی هندوانه برویم، باید یک بار کاربردهای مختلف کوددهی برای هندوانه را مورد بررسی قرار دهیم. برای محصول هندوانه، کوددهی تقویتی و عمومی در ۵ مرحله و به منظور دستیابی به اهدافی از قبیل بهبود فرآیند رشد رویشی، حفظ سلامت محصول و کاهش اثرات تنشهای محیطی، افزایش وزن محصول و رنگ و طعم بهتر هندوانه انجام میشود.
این جدول دقیق کوددهی هندوانه از نگاه نیاز گیاهان طوری طراحی شده تا در شرایط اقلیمی مختلف نتیجه بدهد و از هزینههای اضافی جلوگیری کند.
دوره رشد هندوانه | کود مورد نیاز | بهترین روش استفاده |
جوانه زنی | نیتروژن+ فولویک اسید+ فسفر | آبیاری |
پیش از گلدهی | روی+ ریزمغذیها+ سه بیست | محلول پاشی یا آبیاری |
ابتدای تشکیل میوه | سه بیست+ جلبک دریایی | محلول پاشی یا آبیاری |
درشت شدن هندوانه | سیلیکات پتاسیم+ پتاس+ کلسیم بور | محلول پاشی یا آبیاری |
رنگ گیری هندوانه | پتاس+ منیزیم+ آهن، منگنز و آمینو اسید | محلول پاشی یا آبیاری |
در ادامه، فواید هر کود و نیازهای هندوانه در طی رشد را مرور میکنیم.
مراحل کوددهی هندوانه و انتخاب بهترین کودها
با توجه به مراحل رشد هندوانه، در ادامه به بررسی دقیق مناسبترین کود برای هر یک از مراحل زیر خواهیم پرداخت و روشهای مصرف کود برای هر یک از دورهها را نیز بیان خواهیم کرد.
جوانه زنی
اولین نقطه از مسیر رشد هندوانه که نیاز به کوددهی در آن احساس میشود، مرحله جوانهزنی هندوانه است. در این دوره، کوددهی باید برای رشد اولیه محصول انجام شود تا گیاه بتواند در ابتدای کار به خوبی رشد کند. به منظور تسهیل شرایط رشد بذر، ضرورت تقویت خاک نیز احساس میشود. به همین دلیل، کودهایی که به بهبود شرایط خاک کمک میکنند در این دوره باید به کار گرفته شوند. برای رسیدن به اهداف این مرحله یعنی کمک به رشد اولیه و تقویت خاک، میتوانیم از سه کود زیر استفاده کنیم:
کود نیتروژن (اوره)
نیتروژن برای تقویت جوانههای هندوانه به کار گرفته میشود. این کود محرک رشد رویشی بوده و باعث میشود برگها و ساقهها هم مقاومت و دوام بالاتری داشته باشند و هم سریعتر به وجود بیایند. نیتروژن همچنین در تشکیل پروتئینها، آنزیمهای حیاتی گیاه و میزان سبزینگی آن موثر میباشد. استفاده از این کود باید کاملا کنترل شده باشد زیرا کوددهی بیش از حد میتواند به رشد غیرطبیعی برگها و ساقه کمک منجر شود که فشار زیادی به ریشه بوته وارد خواهد کرد.
کود فولویک اسید
این کود برای بهبود شرایط خاک مورد استفاده قرار میگیرد. اسید فولویک که یک اسید آلی محسوب میشود نقش موثری در افزایش میزان نفوذپذیری خاک دارد، همچنین منجر به کاهش خاصیت قلیایی و شوری احتمالی خاک کشت هندوانه میشود. هیومیک اسید نیز برای این مرحله کاربرد دارد و میتواند ریشهزایی و جذب عناصر را افزایش دهد.
کود فسفر
فسفر نیز در دوره جوانهزنی میتواند بسیار موثر باشد. این عنصر به عنوان یکی از سه درشت مغذی حیاتی در فرایند رشد هندوانه به توسعه بیشتر ریشه هندوانه کمک میکند. فسفر سرعت جوانهزنی را از طریق انتقال انرژی افزایش داده و به جذب بهتر آب و مواد مغذی منجر میشود.
از آنجا که در این مرحله برگها هنوز کامل رشد نکردهاند، کوددهی به جوانه تنها از طریق روش آبیاری امکانپذیر است. در این روش باید مقدار مناسب کود را با آب آبیاری زمین مخلوط کنید و از این طریق، کود را به صورت مخلوط در آب به جوانههای هندوانه برسانید.
قبل از گلدهی
مرحله قبل از گلدهی نیز یک مرحله کلیدی در فرآیند رشد هندوانه محسوب میشود. در این بخش از رشد، بوته هندوانه دارای ساقه و برگ است که به کشاورز امکان استفاده از کودها هم به صورت محلولپاشی و هم به شکل آبیاری را خواهد داد. توصیه کارشناسان این است که در این نقطه از مراحل کوددهی هندوانه از کودهای ۲۰-۲۰-۲۰، کود ریزمغذی و کود روی استفاده شود. در ادامه خواص هر کود برای این مرحله را بررسی خواهیم کرد.
کود روی
روی یکی از عناصر موثر در تولید هورمونهای رشد است که به بهبود فرآیند رشد هندوانه و تشکیل بهتر گل کمک میکند. استفاده از کود روی فرآیند رشد برگها را تسریع بخشیده و جلوی کوچک ماندن آنها را میگیرد. ریزش گلها نیز با مصرف این کود متوقف خواهد شد.
کودهای حاوی عناصر ریزمغذی
عناصر دیگری نظیر بور، کلسیم و منیزیم نیز در تغذیه بوته هندوانه تاثیر چشمگیری دارند. به منظور تامین این عناصر از کودهای حاوی عناصر ریزمغذی استفاده میشود. گردهافشانی بهتر، تشکیل دیوارههای سلولی، جلوگیری از پوسیدگی گل و افزایش نرخ فتوسنتز تنها بخشی از مزایای کود ریزمغذی برای هندوانه در دوره پیش از گلدهی محسوب میشود.
کود ۲۰-۲۰-۲۰
این نوع کود معمولا به دلیل داشتن ۲۰ درصد از هر عنصر درشت مغذی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به کود سه بیست مشهور است. کودهای درشت مغذی تاثیر به سزایی در رشد رویشی برگها و ساقه دارند، ریشهزایی و تشکیل جوانههای گل را افزایش میدهند و هندوانه را در برابر تنشهای محیطی و بیماریها ایمن میکنند. عناصر درشت مغذی بخش مهمی از رژیم غذایی هندوانه محسوب میشوند که در تمامی مراحل رشد این گیاه تاثیرگذار میباشند.
تشکیل میوه
با عبور از مراحل اولیه رشد و رسیدن به بخش تشکیل میوهها، کاربردهای کوددهی نه تنها کاهش نمییابد بلکه بیشتر هم میشود. در این مرحله استفاده از کود به صورت اصولی میتواند روی کیفیت نهایی میوهها تاثیر به سزایی داشته باشد. برای تشکیل بهتر میوه توصیه میشود از دو کود ۲۰-۲۰-۲۰ و کود جلبک دریایی استفاده شود که هر کدام مزایای منحصر به فردی دارند.
کود ۲۰-۲۰-۲۰
پتاسیم در مرحله تشکیل میوه روی افزایش کیفیت و شیرینتر شدن هندوانه موثر است، فسفر به تقسیم سلولی بهتر و تسریع فرآیند رشد شده و نیتروژن به رشد بهتر برگها کمک میکند. این سه عنصر درشت مغذی در دوره تشکیل میوه میتوانند بسیار حیاتی باشند. به همین دلیل، استفاده از کودهای سه بیست که حاوی ۲۰ درصد از هر عنصر درشت مغذی است میتواند انتخاب مناسبی برای این مرحله به شمار آید.
کود جلبک دریایی
کود جلبک دریایی به دلیل آنکه دارای هورمونهای طبیعی رشد از جمله جیبرلین و اکسین میباشد تاثیر فوقالعادهای روی فرآیند رشد هندوانهها خواهد داشت. این کود به شما کمک میکند تا میوههای بهتری را پرورش دهید و تقسیمات سلولی را افزایش میدهد.
درشت کردن میوه
هنگامی که میوهها تشکیل شده و وارد فرآیند رشد خود شوند، درشت کردن میوهها از اهمیت بالایی برخوردار میشود. محصول هندوانه هر چقدر درشتتر و پربارتر باشد، فروش بهتری خواهد داشت. به همین دلیل است که کشاورزان توجه ویژهای به این مرحله دارند.
عنصر کلیدی برای درشت و شیرین شدن هندوانه، پتاسیم است که در برنامه کوددهی به گیاه نیز جایگاه ویژهای را در قالب کود سیلیکات پتاسیم و پتاسیم خالص از آن خود میکند. با این حال، استفاده از کود کلسیم بور نیز ایده خوبی برای این دوره میباشد.
کود پتاسیم
پتاسیم یک عنصر مهم در فرآیند رشد هندوانه است و تاثیرات آن روی درشت شدن میوه نیز چشمگیر است. کود پتاسیم بهبود انتقال قندها و آب به میوه، حجم میوه را افزایش میدهد. این عنصر همچنین روی شیرینتر شدن میوه از طریق ذخیره کربوهیدراتها نیز تاثیرگذار است.
پتاسیم سیلیکات
سیلیسیم یا همان سیلیکات در تقویت بافت سلولی گیاه تاثیرگذار است و از ترک خوردن و له شدن میوه هندوانه جلوگیری میکند. این عنصر با افزایش استحکام پوست میوه، دوام و ماندگاری هندوانه را در حملونقل و بازار بهبود میدهد. علاوهبراین، سیلیکات مقاومت گیاه را در برابر تنشهای محیطی و برخی بیماریهای قارچی هم بالاتر میبرد.
کلسیم بور
این کود ترکیبی از دو عنصر کلسیم و بور است. کلسیم به افزایش مقاومت گیاه در برابر تنشها و آفات کمک میکند و بور باعث انتقال تنظیم شده کلسیم و قندها به درون میوهها میشود. سیاه شدن ته هندوانه یا همان پوسیدگی گلگاه معمولاً به دلیل کمبود کلسیم رخ میدهد که این کود نقش پیشگیری کننده از این عارضه را دارد.
رنگ گیری هندوانه
آخرین بخش از جدول کوددهی هندوانه مربوط به رنگپذیری و بهبود ظاهری بافت داخلی میوه میباشد. برای قرمز شدن هندوانه کودهای پتاسیم و منیزیم نقش اصلی دارند و عناصری مثل آهن، آمینو اسید و منگنز نقش مکمل دارند. در این مرحله میتوانید به جای استفاده از کودهای متنوع، از کودی که این عناصر را یکجا داشته باشد استفاده کنید. در ادامه خواص هر عنصر در رنگپذیری هندوانه را بررسی خواهیم کرد.
کود پتاسیم
عنصر درشتمغذی پتاسیم یکی از عناصر کلیدی برای رنگپذیری بهتر هندوانه است. پتاسیم با بهبود انتقال آنتوسیانینها که رنگدانههای قرمز هستند و افزایش تجمع قندها، باعث میشود هندوانه طعم شیرینتر و رنگ قرمز جذابتری داشته باشد.
کود منیزیم
منیزیم هسته مرکزی کلروفیل است. بدون منیزیم، فتوسنتز کند یا ناقص میشود و تولید قندها کاهش مییابد. منیزیم باعث میشود قندها و نشاستههای ساختهشده در برگها بهتر به سمت میوه منتقل شوند. وقتی انتقال قندها خوب انجام شود، گوشت هندوانه هم طعم شیرینتری دارد و هم شرایط ساخت رنگدانههای قرمز (لیکوپن) بهتر میشود.
کودهای حاوی عناصر آهن، منگنز و آمینو اسید
این عناصر در سبزینگی بوته هندوانه موثر هستند. کمبود این عناصر میتواند به کاهش فتوسنتز و بروز لکههای زرد روی میوه منجر شود که تاثیر منفی در ظاهر هندوانه دارد. وقتی عناصر نام برده در گیاه کافی باشند، برگها سبز و فتوسنتز قوی است، تولید قندها بیشتر بوده و گیاه انرژی بیشتری برای ساخت ترکیبات رنگی مثل لیکوپن دارد. این ترکیبات همچنین به افزایش مقاومت گیاه در برابر تنشهای محیطی نیز کمک خواهند کرد.
کلام پایانی
استفاده از کود مناسب برای رشد هندوانه یکی از مهمترین وظایف کشاورز برای رسیدن به میوههای درشت و باکیفیت است که خیلی زود در بازار به فروش برسد. در این مقاله به ارائه برنامه غذایی هندوانه پرداختیم و تمام عناصر مناسب برای این میوه در مراحل مختلف رشد آن را مورد بررسی قرار دادیم.
به خاطر داشته باشید که برنامه تغذیه هندوانه تنها یکی از کارهایی است که برای رشد ایدهآل این میوه باید در نظر داشته باشید و موارد متعددی نظیر آبیاری مناسب، مبارزه اصولی با آفات و بیماریها و آمادهسازی کامل خاک هر یک در جایگاه خود از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
توصیه میکنیم این برنامه کوددهی را به همراه سایر اقدامات موثر به کار بگیرید تا محصولاتی باکیفیت، خوش رنگ و لعاب و فراوان داشته باشید.
نکته ارزشمند این مقاله اینه که علاوهبر معرفی کودها، به اشتباهات رایج در کوددهی مثل مصرف بیرویه نیتروژن در مراحل ابتدایی هم اشاره شده. متاسفانه خیلی از کشاورزان فکر میکنن کود بیشتر یعنی میوه بهتر، در حالی که اختلال در تعادل عناصر دقیقاً باعث کاهش کیفیت میشه. اگر امکانش هست، مقالهای مجزا هم درباره علائم کمبود عناصر غذایی در هندوانه بنویسید.
درود بر شما آقای اسدی نیا عزیز، بسیار خرسندیم که مقاله از نگاه یک مشاور متخصص مورد تأیید بوده. تأکید شما بر موضوع تعادل عناصر کاملاً درست و علمیست؛ مصرف بیش از حد برخی کودها مثل نیتروژن میتونه باعث رشد رویشی افراطی و کاهش باردهی واقعی بشه. پیشنهاد شما درباره مقاله علائم کمبود عناصر در هندوانه بسیار کاربردیست و در برنامه انتشار آینده ما قرار خواهد گرفت تا همراه جدول تغذیه، ابزار تشخیص میدانی هم در اختیار کشاورزان قرار بگیره.