مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی اقتصادآنلاین در رابطه با تأثیر جنگ اخیر و تحولات منطقه بر اقتصاد کشور اظهار داشت: «شرایط اقتصادی کشور در سراشیبی سقوط بوده و حتی اگر جنگ هم اتفاق نمی‌افتاد یا تحولات منطقه را هم نداشتیم، باز هم این سقوط اتفاق می‌افتاد.»
وی افزود: «ما امسال سال سختی داشتیم به‌دلیل تداوم تحریم‌ها. حتی من پیش از این ماجرا پیش‌بینی کرده بودم که دولت در نیمه دوم سال حتی ممکن است نتواند حقوق کارکنانش را پرداخت کند. ساختار اقتصادی کشور و وابستگی شدید آن به تأمین نیاز‌های تولید و مصرف از خارج، ما را در موقعیتی قرار داده که چاره‌ای جز حل‌وفصل مشکل تحریم‌ها، مراودات بانکی و تنش‌های منطقه‌ای نداریم؛ چرا که همه اینها وضعیت اقتصادی امروز را تشدید کرده‌اند، نه اینکه آن را به‌وجود آورده باشند.»
افقه ادامه داد: «برای حل این مشکلات فقط دو راه متصور است؛ یا باید بجنگیم و طرف مقابل را وادار به عقب‌نشینی کنیم، یا باید از طریق مذاکره مسائل را حل کنیم. من راه سومی نمی‌شناسم؛ بنابراین ناچار هستیم مسیر کم‌هزینه‌تر یعنی مذاکره را دنبال کنیم. حتی اگر به نتیجه هم نرسد، بعید می‌دانم که دولت و کل حاکمیت بتواند شرایط فعلی را مدیریت کند. مردم به آستانه صبر خود رسیده‌اند و ما در شرایط «نه جنگ، نه صلح» قرار داریم که این وضعیت را بحرانی‌تر کرده است.»
او با تأکید بر اجتناب‌ناپذیر بودن مذاکرات گفت: «پیگیری وزیر امور خارجه و کل نظام برای حل مشکل تحریم‌ها کاملاً موجه و ضروری است.»
افقه درباره نقش سیاست داخلی در بحران اقتصادی کشور تصریح کرد: «حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد مشکلات اقتصادی کشور، ریشه داخلی دارد. این مشکلات مربوط به پس از ۱۳۹۷ نیست. ناکارآمدی‌های داخلی، مسائل ایدئولوژیک و سیاسی، نحوه انتخاب و انتصاب کارگزاران در همه بخش‌ها، نه فقط دولت بلکه قوه قضاییه، مجلس و سایر نهاد‌هایی که از بودجه استفاده می‌کنند، بر اساس شایستگی‌های ایدئولوژیک و سیاسی است نه شایستگی‌های مدیریتی و فنی. قوانین تصویب‌شده و تخصیص بودجه سالانه هم بر همین اساس است، یعنی براساس اولویت‌های ایدئولوژیک نه اقتصادی.»
وی خاطرنشان کرد: «در سه دهه گذشته، درآمد‌های نفتی این ناکارآمدی‌ها را پنهان کرده بودند. تحریم‌ها فقط باعث شدند این بی‌کفایتی‌ها آشکار شوند. از سال ۱۳۹۷ به بعد، این مشکلات روزبه‌روز آشکارتر شد. آسیب‌پذیری کشور در برابر تحریم‌ها هم به همین دلیل است.»
او تأکید کرد: «با اینکه ریشه اصلی مشکلات داخلی است، اما در کوتاه‌مدت ناچاریم اولویت را به حل تحریم‌ها بدهیم؛ چون بدون حل آنها نمی‌توانیم ساختار‌های ناکارآمد داخلی را اصلاح کنیم. ساختار‌ها با مقاومت افراد ذی‌نفع مواجه‌اند و هنوز تفکر حاکمیت تغییر نکرده است.»
افقه افزود: «بنابراین در کوتاه‌مدت باید تنش‌زدایی با کشور‌های منطقه، آمریکا و اروپا در دستورکار قرار گیرد. اما در میان‌مدت و بلندمدت، اگر ساختار‌های معیوب ضدتولید و ضدتوسعه اصلاح نشوند، کشور همچنان آسیب‌پذیر باقی خواهد ماند.»
وی درباره انتصاب علی لاریجانی به دبیری شعام نیز گفت: «شاید خیلی زودتر از اینها باید چهره‌های واقع‌گرا و معتدل در ساختار تصمیم‌گیری قرار می‌گرفتند. بخش زیادی از مشکلات ناشی از تندروی‌ها و تفکرات غیرواقعی بوده است. اگر چهره‌هایی انتخاب شوند که بتوانند به کاهش تنش کمک کنند و روابط اقتصادی و تجاری را بهبود دهند، این نه‌تنها یک اولویت ضروری، بلکه یک الزام است.»
او ادامه داد: «حتی در دوره آقای رئیسی هم دیدیم که تندرو‌ها نتوانستند تحریم‌ها را مدیریت کنند و تورم از ۶۰ درصد عبور کرد؛ بنابراین وقت آن است که مسیر جدیدی بر اساس واقع‌بینی و تعامل، نه تقابل، پیش گرفته شود.»
دیدگاهتان را بنویسید