سارا اسلامی- به گزارش نبض بازار، در حالی که ضریب اهمیت بخش اجاره مسکن در شاخص کل تورم به ۳۳.۶ درصد رسیده است، موضوع سکونت مهم‌ترین بخش از سبد هزینه‌ای خانوار‌های کشور را تشکیل می‌دهد.
تازه‌ترین داده‌های اتحادیه مشاوران املاک تهران و مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که میانگین اجاره هر متر مربع واحد مسکونی در تهران به حدود ۴۵۰ هزار تومان رسیده است. این رقم به صورت متوسط در کنار ۶۰۰ میلیون تومان ودیعه (پول پیش)، اجاره ماهانه را به ۲۰ میلیون تومان می‌رساند.
داود بیگی‌نژاد، نایب‌رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک تهران، این ارقام را در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان اعلام کرده. او با اشاره به ثبات نسبی قیمت‌ها نسبت به شهریور گفته است که شاخص اجاره‌بهای پیشنهادی در مهر نسبت به ماه قبل تغییر محسوسی نداشته و بازار از فصل اصلی جابه‌جایی مستاجر‌ها عبور کرده است.
این مقام صنفی، با بیان اینکه قرارداد‌های سال ۱۴۰۳ عمدتا با افزایش همراه بوده‌اند، افزود: «میزان جابه‌جایی و انعقاد قرارداد‌های جدید افزایش یافته است؛ در حالی که معمولا در حالت تمدید قرارداد، میزان افزایش اجاره‌بها برای سال بعد، کمتر از حالت انعقاد قرارداد جدید است..»
در عین حال، گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده در مهر ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که تورم ماهانه بخش «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» افزایشی و تورم نقطه به نقطه و سالانه این بخش نسبت به ماه قبل آن اندکی کاهشی بوده است.
از سوی دیگر، آخرین گزارش مرکز آمار از شاخص‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور که در مهر سال جاری منتشر شده است و داده‌های اخیر اتحادیه مشاوران املاک تهران نشان می‌دهد که روند میانگین اجاره هر متر مربع واحد مسکونی در تهران در سال‌های اخیر افزایشی بوده است؛ به گونه‌ای که از ۲۵ هزار و ۶۴۹ تومان در سال ۱۳۹۶ به ۱۰۶ هزار و ۲۷۱ تومان در زمستان ۱۴۰۰ رسیده.
رقم اعلامی برای مهر و آبان ۱۴۰۴ نیز ۴۵۰ هزار تومان است.
سهم سنگین اجاره مسکن در سبد هزینه خانوار
همچنین این گزارش نشان می‌دهد که گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها، در میان گروه‌های کالایی اصلی، بیشترین سهم را در تورم کشور دارد و وزن تاثیر این گروه در شاخص کل به بیش از ۳۶ درصد رسیده است.
ضریب اهمیت طبقه کالایی مسکن (شامل اجاره و تعمیرات) نیز به ۳۳.۹۶ درصد رسیده. این رقم در مورد «آب، برق و سوخت» و «خدمات نگهداری و تعمیر واحد مسکونی» به ترتیب ۲.۱۵ و ۰.۳۶ درصد اعلام شده است.
فشار بخش انرژی و هزینه نگهداری بر سبد خانوار
در این میان، تورم در بخش تعمیرات و نگهداری و انرژی (آب، برق و سوخت) نیز فشار زیادی را به سبد خانوارها وارد می‌کند.
مرکز آمار تورم ماهانه، نقطه به نقطه و سالانه خدمات نگهداری و تعمیر مسکن را در مهر نسبت به ماه قبل از آن افزایشی اعلام کرده است. در عین حال، تورم ماهانه انرژی نسبت به شهریور اندکی نزولی، اما تورم نقطه به نقطه و سالانه این طبقه صعودی بوده است.
گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که تورم ماهانه ۸.۴ درصدی در آب، برق و سوخت، به ویژه برای خانواده‌های کم‌درآمدی که توان تحمل هزینه‌های اضافی برای گرمایش، روشنایی یا پخت و پز را ندارند پیامد‌های فوری دارد؛ چرا که افزایش هزینه حامل‌های انرژی به معنای فشار بیشتر بر بودجه ثابت خانوارها است.
از سوی دیگر، هزینه‌ای که مالکان باید برای یک کار مشابه تعمیراتی در مسکن پرداخت کنند، امسال ۴۴.۳ درصد بیشتر از سال گذشته و در مهر ۱۴۰۴، حدود ۶۰ درصد بیشتر از مهر ۱۴۰۳ است. این ارقام می‌تواند کیفیت محل سکونت اقشار کم‌درآمد را به دلیل ناتوانی آنها یا مالکان خانه‌های از بازسازی و تعمیر کاهش دهد.
کاهش عرضه و افزایش قیمت‌ها در بازار اجاره مسکن
این در حالی است که کارشناسان معتقدند کاهش ساخت و سازها، روند عرضه را در بازار، چه برای خرید و فروش و چه اجاره مسکن، مختل کرده است؛ موردی که اثرات افزایشی خود را بر جای می‌گذارد.
در عین حال، این شرایط اکنون خود را در بازار اجاره مسکن بیشتر ار خرید و فروش نشان می‌دهد. علی سعدوندی، تحلیل‌گر اقتصاد کلان، در گفت‌و‌گو با نبض بازار تاکید کرده که مکانیسم حاکم بر این دو بازار با یکدیگر متفاوت است، بازار خرید پس از جهش‌های شدید، معمولا برای مدتی راکد می‌ماند تا توان خریداران بازیابی شود، اما بازار اجاره به دلیل فشار تقاضا و نبود عرضه کافی، همچنان افزایشی می‌ماند.
به اعتقاد او، کمبود نیروی کار در بازار مسکن، می‌تواند روند صعودی در هر دو بخش را در آینده تشدید کند.
از سوی دیگر، با وجود تداوم روند تقاضا در بازار اجاره، برخی کارشناسان معتقدند این بازار نیز نشانه‌هایی از رکود را نشان می‌دهد. شبکه اطلاع‌رسانی طلا و ارز در همین رابطه، کاهش تورم سالانه در گروه مسکن را ناشی از معاملات کم‌رمق دانسته است که به کند شدن آهنگ رشد قیمت‌ها منجر شده. در واقع، «اجاره مسکن» ارزان نشده است؛ تنها با سرعت کمتری گران می‌شود.
هزینه‌های مسکن، توان پس‌انداز را از خانوارها گرفته است
در چنین شرایطی، سعدوندی، تحلیل‌گر اقتصاد کلان، معتقد است که وضعیت موجود در بازار مسکن بسیار بحرانی است و هزینه‌های سکونت از جمله نرخ اجاره، سهم بالایی در کل هزینه خانوار را شامل می‌شوند.
او پیش از این در گفت‌و‌گو با نبض بازار تاکید کرده بود: «هزینه‌های سکونت به حدی بالا رفته است که بسیاری از خانوارها دیگر توان پس‌انداز ندارند. این شرایط اگر در کنار بحران صندوق‌های بازنشستگی قرار گیرد، می‌تواند پیامد‌های اجتماعی سنگینی در آینده ایجاد کند.»
گلایه‌های مردمی از بلعیده شدن درآمد‌ها با اجاره و هزینه‌های مصرفی
بازتاب این شرایط را می‌توان در نوشته‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی در صفحات شخصی و حساب‌های کاربری خود دید. آنها معتقدند که بخش عمده درآمدشان را باید صرف پرداخت اجاره و هزینه‌های مصرفی کنند و پولی برای نیاز‌ها و خواسته‌های دیگر باقی نمی‌ماند؛ با این وجود حقوق دریافتی تا پایان ماه کفاف نمی‌دهد.
برای اطلاعات بیشتر، مطالعه دو گزارش سهم مسکن و نرخ اجاره در سبد خانوار چقدر است؟ و سهم ۴۴ درصدی مسکن در سبد هزینه‌ای خانوارها پیشنهاد می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید